Późnogotycki (odmiana małopolska, choć to Mazowsze) kościół św. Stanisława wybudowano w latach 1550-58 z fundacji Wojciecha Boguskiego herbu Rawicz na miejscu drewnianej świątyni z 1521 r., która spłonęła. Zrębową, trójnawową, oszalowaną konstrukcję przykrywa wysoki, dwuspadowy dach kryty gontem. Wewnątrz zachowało się wiele elementów z pierwotnego wyposażenia, m.in. krucyfiks na belce tęczowej i chrzcielnica.
Największe wrażenie robią jednak polichromie. Gdy przekracza się próg świątyni, oszałamia natłok intensywnie kolorowych, renesansowych malowideł na wszystkich ścianach i na stropie. Są tu zarówno sceny biblijne, wizerunki świętych, wątki roślinne, jak i najróżniejsze groteskowe stwory czy zwierzęco-roślinne hybrydy. Najlepiej zachowały się na stropie nawy głównej i prezbiterium (zaliczane do szczytowych osiągnięć malarstwa stropowego) - to iluzjonistyczna dekoracja w postaci sieci kasetonowej z powtarzającymi się motywami koła, kwadratu i ośmioboku. Zaskakuje rozmaitość wkomponowanych tu wątków. W głównej nawie, wśród rozet, zwierzęcych głów i wici roślinnych, osioł gra na wioli, małpa na trąbie, świnia na bębnie. W centralnej części nad prezbiterium widnieje Chrystus Pantokrator (Wszechwładca) z dłonią wzniesioną w geście błogosławieństwa, obok mniejsze wizerunki czterech ewangelistów. Pola wokół tych pięciu medalionów wypełniają motywy roślinne i groteskowe: bukiety, wazony, amorki i maszkarony. Wokół Chrystusa i ewangelistów wirują głowy - z ich ust i szyj wyrastają kolorowe liście i skrzydła, rośliny zakwitają ptakami i dziwnymi nieistniejącymi stworami. Kłębią się i przeplatają węże, ręce, kwiaty i rozdziawione pyski z wyciągniętymi jęzorami.
Na południowej ścianie prezbiterium przedstawiono m.in. św. Krzysztofa z Dzieciątkiem, a także świętych biskupów Stanisława i Wojciecha w pontyfikalnych szatach. Znaczną część ściany północnej zajmuje niezwykła, dynamiczna scena nawrócenia Szawła. Przyszłego świętego i jego towarzyszy artysta ukazał w chwili, gdy zbliżając się już do bram Damaszku, zostali nagle oślepieni przez światłość i usłyszeli głos z nieba. Rękami osłaniają oczy przed „jaśniejszym od słońca światłem” i próbują zapanować nad stającymi dęba końmi. Przerażony pies przywarł do ziemi... Do dziś nie odkryto autora tego dzieła, określanego jako godne najlepszych mistrzów epoki.
Na tej samej ścianie widnieje napis upamiętniający akt fundacji i herb fundatorów - Rawicz (Panna na niedźwiedziu). Podobnie jak w opisie w "Herbarzu Polskim" Kaspra Niesieckiego w głównym polu namalowana jest "panna rozczesana, w koronie na głowie, ręce obie do góry rozszerzone i trochę podniesione mająca, w sukni, tylko po ramiona gołe ręce, siedząca na niedźwiedziu czarnym".
Na ścianach przedstawiono także sugestywne personifikacje siedmiu grzechów głównych. Na południowej ścianie prezbiterium polichromia INVIDIA (łac. zazdrość) - istota z rozwianymi włosami, która zapamiętale pożera serce, siedząc na psie trzymającym w pysku kość. AVARITIA (łac. chciwość) ściska w ręku sakiewkę. Malowidła z personifikacjami grzechów pochodzą prawdopodobniej z innego miejsca, być może z poprzedniego kościoła z 1521 r.
Boguszyckie polichromie wykonano w latach 1558-69, a ich fundatorami byli Wojciech Boguski, jego żona Izabella Skorucianka i jej drugi mąż Jan Grabia. Podczas jednego z remontów świątyni renesansową dekorację zamalowano farbą olejną, spod której wydobyto ją dopiero w 1951 r. Zakończone kilka lat temu prace konserwatorskie pozwoliły ustalić, że mają one kilku autorów, na co wskazuje zróżnicowany styl i poziom artystyczny. Za jednego z nich uważa się warszawskiego malarza i rzeźbiarza Jana Jantasa. Jego dziełem jest także krucyfiks na łuku tęczowym i późnogotycki tryptyk w ołtarzu głównym. Zdobi go rzeźbiona scena Ukrzyżowania w środkowym polu, sceny Pasji na awersach skrzydeł i Zwiastowania na rewersach. Podczas rekonstrukcji w latach 50. XX w. odkryto na nim sygnaturę „Iantas fecit” i datę 1558. W kościele zachowały się również dwie inne nastawy ołtarzowe z sygnaturami „IS” pochodzące z tego samego roku i umieszczone w ołtarzach bocznych. W lewej nawie znajduje się ołtarz z wizerunkami świętych Piotra, Pawła, Hieronima i Jana Chrzciciela na skrzydłach, zaś w zwieńczeniu Męczeństwo św. Sebastiana. W prawej nawie tryptyk z grupą Rodziny Marii w polu głównym i ze scenami z życia Chrystusa na skrzydłach. Zespół kościoła parafialnego św. Stanisława wpisany jest do rejestru zabytków. Figuruje w nim także stojąca obok drewniana dzwonnica z XVIII w. przeniesiona z Lubochni w 1962 r., cmentarz kościelny z ok. 1890 r. ogrodzony kamiennym murem oraz cztery kapliczki w jego narożach z 1898 r.
za:www.gazeta.pl
